اکثریت آدمیان، علم را از طریق قلم و بدون طهارت قلب به دست میآورند و به طغیانگری و سرکشی دچار شده و در زمره جن و انس محسوب میشوند.[1] ویژگی بارز این گروه، رویگردانی از حق و تکذیب اولیای رحمانی است. این طغیانگرانِ صاحب علم، نمازگزاران واقعی، یعنی مؤمنان مطیع را که اهل هدایت و تقوا هستند، وسوسه نموده و تلاش میکنند که ایشان را از بندگی پروردگار بازدارند؛ اما غافل از آن هستند که خداوند در وجود خودِ آن سرکشان، شاهد و ناظر بر اعمال آنهاست و روزی به سوی پروردگارشان باز میگردند و با هبوط از مقام آدمیت، در عرصه قیامت به یکی از صورتهای پست حیوانی یا نباتی و یا جمادی که در دنیا به دنبالش بودند، محشور میشوند.
ویژگی طغیانگران
﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ * اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِی خَلَقَ * خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ * الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ * كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَىٰ * أَن رَّآهُ اسْتَغْنَىٰ * إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ * أَرَأَيْتَ الَّذِی يَنْهَىٰ * عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ * أَرَأَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ * أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ * أَرَأَيْتَ إِن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ * أَلَمْ يَعْلَم بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ * كَلَّا لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ * نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ * فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ * سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ * كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِب۩﴾؛[2] «به نام خداوند بخشاینده مهربان. بخوان به نام پروردگارت که آفرید. آفرید انسان را از خون بسته. بخوان که پروردگار تو است کریمتر؛ آن که آموزش داد به وسیله قلم، آموخت انسان را آنچه نمیدانست. چنین نیست [که میپندارد]؛ بهدرستی که انسان طغیان میکند، همین که خود را بینیاز ببیند. همانا به سوی پروردگار تو است بازگشت. آیا دیدی کسی را که بازمیدارد بندهای را که نماز میگزارد؟ آیا دیدی اگر باشد [آن بنده نمازگزار] بر هدایت یا امر کند به پرهیزکاری [پس سزای آن بازدارنده چیست]؟ آیا دیدی که اگر تکذیب کرد و روی گردانید، آیا ندانست که خدا میبیند؟ چنین نیست [که میپندارد]؛ بیتردید اگر بازنایستد، قطعا موی پیشانی [او] را گرفته و میکشانیم؛ موی پیشانی دروغگوی خطاکار را. پس، باید که بخواند گروه خود را، زود باشد بخوانیم مأموران آتش را. چنین نیست [که میپندارد]؛ فرمان مبر او را و سجده کن و نزدیک شو!»