هنگامی که سینه آدمی وسعت می‌یابد و صبر و تحملش افزون می‌گردد، نوع گفتار و كردارش با دیگران، نیک و پسندیده گشته و با نرمی و ملاطفت همراه می‌شود و دشواری‌های مأموریتش برای او آسان می‌گردد؛ مانند حضرت موسی(ع) كه از پروردگارش تقاضای شرح صدر كرد و از او خواست که کارش را آسان نماید؛ چرا که مأموریتِ رفتن او به سوی پادشاهی قدرتمند و مقتدر همچون فرعون، برای دعوت به سوی خدا، کاری بود بسیار خطیر و سخت؛ به‌ویژه آنکه از کودکی در دربار همین پادشاه رشد کرده و از روی گمراهی، مرتکب برخی اشتباهات و خطاها شده بود.[1]
به همین جهت، خداوند دعای حضرت موسی(ع) را مستجاب نمود[2] و به او فرمود: «برو [ای موسی!] به همراه برادرت (هارون) با آیات من، و سستی نکنید در ذکر من! بروید به سوی فرعون؛ به‌درستی که او سرکشی نمود. پس، بگویید به او گفتاری نرم را شاید که پند گیرد یا بترسد.»[3]
رسول اکرم(ص) نیز به سبب بهره‌مندی از موهبت شرح صدر، دلی رئوف و مهربان داشت و در گفتار و رفتار با امتش، دارای نرم‌خویی و مهربانی بسیار بود؛ «پس، به رحمتی از خدا، نرم‌خوی شدی با ایشان، و اگر بودی بدخوی سخت‌دل، هرآینه پراکنده می‌شدند از پیرامونت.»[4]
از این‌رو، قرآن کریم، آن حضرت را دارای عظیم‌ترین مرتبه اخلاق نیک دانسته، می‌فرماید: «قسم به «ن» و قلم و آنچه می‌نویسد. …به‌درستی که تو بر خُلق و خوی عظیم هستی.»[5] در حقیقت، خداوند در این آیات، به قلب انسان کامل و آنچه او می‌گوید و می‌نویسد، قسم خورده است تا پیامبر اکرم(ص) را الگوی اخلاق حسنه معرّفی نماید.
سرمنشأ این خُلق عظیم، سرشت و طینت پاک حضرت محمد(ص) است که از نسل مطهّر اسماعیل(ع) و ابراهیم(ع)، آن قهرمانان وادی توحید می‌باشد و از پدر و مادری پاک‌سرشت چون عبدالله(ع) و آمنه(س) پا به عرصه هستی نهاده و سپس، در حریم ولایی ابوطالب(ع) و فاطمه بنت اسد(س)، پرورش یافته؛ تا آنجا که سینه مطهر و شفافش، به گستردگی آسمان‌های بی‌انتها گردیده است.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. سوره شعراء، آیه 18 ـ 20: «[فرعون] گفت: آیا پرورش ندادیم تو را از کودکی و نماندی در میان ما از عمرت سالیانی را؟ و کردی آن کرده خویش را؛ در حالی که تو از ناسپاسان بودی. [موسی] گفت: انجام دادم آن را زمانی که من از گمراهان بودم.»
[2]. ر.ک: سوره طه، آیه 36.
[3]. سوره طه، آیه 42 ـ 44.
[4]. سوره آل عمران، آیه 159.
[5]. سوره قلم، آیه 1 ـ 4.
