آفرينش آسمان‌ها و زمين، تدبير امور کائنات و سير تکاملی همه موجودات، توسط سه نام اصلی از اسمای حُسنای خدا، يعنی: الله، رحمان و رحيم انجام می‌گيرد و از اين جهت، شروع هر عملی از اعمال ظاهری و باطنی، بايد با ترنّم زيبای ﴿بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ﴾ باشد تا به سرانجام نيک برسد. حقيقت «الله»، نور است برای روشنايی و رؤيت، حقيقت «رحمان»، روح است برای حيات و حرکت، و حقيقت «رحيم»، وجه است برای زيبايی و لطافت.
«الله»، نور آسمان‌ها و زمين است[1] که رحمانيت و رحيميت را در باطن خويش دارد و مظهر کامل آن، محمد رسول‌الله(ص) می‌باشد؛ پيامبری که مهتاب متشابهات قرآنش، روشن‌کننده آسمان‌ها، يعنی عوالم باطن و آفتاب محکمات قرآنش، روشن‌کننده زمين، يعنی عالم ظاهر است.
«رحمان»، اوّلين و اصلی‌ترين صفت الله است و به معنای رحمت عام، يعنی بخشايندگی خدا نسبت به همه موجوداتِ ظاهر و باطن است و در واقع، وصف روحانيت است که نورانيت الله و وجاهت رحيم را در باطن خود دارد و مظهر تام آن، علی ولی‌الله(ع) می‌باشد.
«رحيم» نيز مهم‌ترين صفت الله است و به معنای رحمت خاص، يعنی مهربانی و رأفت خدا نسبت به خاصان و مقرّبان درگاه اوست؛ مهربانی و رأفتی که از زيبايی كامل او نشئت می‌گيرد و در حقيقت، وصف وجاهت است که نورانيت الله و روحانيت رحمان را نيز در باطن خويش دارد و مظهر کامل آن، فاطمه زهرا(س) می‌باشد.
به بيان ديگر، الله که جامع همه اسما و صفات خداست، «خالق»، يعنی به ظهور رساننده همه موجودات توسط نور خود در عالم هستی می‌باشد و رحمان که از رحمت گسترده خداوند حکايت دارد، «بارئ»، يعنی حيات‌بخش و تعيين‌کننده جايگاه هر موجود در مراتب آسمان‌ها و زمين‌های هفت‌گانه می‌باشد و رحيم که بيانگر وجه جميل و لطيف خداست، «مُصوّر»، يعنی صورت‌ساز است و از طريق شفقت و مهربانی خاصش، از ميان آدميان، تنها به جويندگان واقعی جمال، کمال زيبايی را می‌بخشد؛ ﴿هُوَ الله الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى﴾؛[2] «اوست خدای آفريننده، پديدآورنده [و] صورت‌بخش که برای اوست نام‌های نيکو.»
پی‌نوشت‌ها:
[1]. سوره نور، آيه 35.
[2]. سوره حشر، آيه 24.
