پوینده صراط کمال و جوینده گوهر جمال، از رهگذر سیر آسمانی و عروج معنوی در پرتو عقل الهی و رحمانی به هدایت ربوبی ﴿فَادْخُلی فی عِبادی﴾[1] در سراپرده خالص‌شدگان ولایی به مقام زیبنده «عبادی» نایل شده، پاک و مطهر به بیان قرآنی ﴿وَ ادْخُلی جَنَّتی﴾[2] به منقبت مقربان جمیل قدسی و جمال زیبای «طاووسی» تعالی می‌یابد: ﴿فَاما اِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبینَ * فَرُوحٌ وَ رَیحانٌ وَ جَنَّتُ نَعیمٍ﴾؛[3] «پس اگر از تقرب‌یافتگان باشد، پس او نسیم و بوی خوش و بهشت نعیم است.» سبقت‌‌پیشگانی که سیمای حسن‌انگیزشان محفل‌آرای بزم ابرار، و رخساره طرب‌خیزشان طاووس زیباروی جنت مقربان می‌باشد؛ چنان‌که مولای عارفان، امیر مؤمنان(ع) در توصیف مقام و منزلت بهشتی خاتم امامت و ولایت، مهدی آل طهارت(ع) چنین فرمود: «اَلْمَهْدِیُّ طاوُوسُ اَهْلِ الْجَنَّةِ وَجْهُهُ کالْقَمَرِ الدُّرّیِّ عَلَیهِ جَلابیبُ النُّورِ؛[4] مهدی، طاووس اهل بهشت است و سیمایش مانند قمر درخشانی است که بر آن حجاب‌‌‌های نور قرار دارد.»
آن‌گاه که سالک إلی اللّه و شیفته بارگاه ولا به موجب عشق به وجه دلربای رحیمی به خلعت عالم‌آرای سابقان زینت یافت و مرآت قلبش تجلی‌گاه اتم و اکمل وجه‌اللّه گشت، به تبیین روایی «اَلنَّعیم الْمَعْرِفَةُ‌ُ وَ الْمُشاهَدَةُ؛[5] بهشت نعیم، مشاهده و معرفت است.» تلألؤ وجه آسمانی‌اش روشنگر اسرار و لطایف خلقت، و دیدگان رحمانی‌اش بینای حقایق و معارف هستی و شاهد رموزات ظاهری و باطنی خواهد بود.
رسول اکرم(ص) در پرتو عشق روحانی و محبت قلبی به حوریه انسیه و فرشته نجات راغبان، حضرت فاطمه اطهر(س) به زیور وجه جمیل الهی نایل شد و از رهگذر حب و عشق شدید بدین تمثال بی‌بدیل قدسی که پیوسته گل خوشبوی وجود بهشتی‌اش را می‌بویید و همواره وجه دل‌انگیز آسمانی‌اش را می‌بوسید، به منقبت «أَنَا خَیرُ السّابِقینَ؛[6] من بهترین سبقت‌پیشگان هستم.» واصل گردید و وجه شورانگیزش قبله‌گاه عاشقان، و حُسن الهی‌اش شایسته درود و تحیت ذات کبریایی و کروبیان ملکوتی و مؤمنان روحانی گشت.[7]
چه اینکه منصوره زهرا، فاطمه عذرا(س) گوهر پوشیده در حریم ذات الهی و جمال حرم قدس رحمانی است که به دلالت روایی «اِنَّما سُمِّیتْ فاطِمَةَ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِها؛[8] همانا فاطمه، فاطمه نامیده شد، چون خلق از شناخت او عاجز شدند.» دیدگان بصیرت خلق از دریافت عظمت جلال و رؤیت لطافت جمالش ناتوان گشته است؛ مقام و منزلت، و شکوه و عزتی که همچون شب تاریک از منظر مشاهده و معرفت مردمان پنهان مانده، همگان توانایی شناخت این جوهره لطیف قدسی را ندارند.
اما آن‌گاه که شمس عالم‌تاب محمد مصطفی(ص) به عنوان مظهر تام اللّه تعالی رخ نمود، قدر و منزلت این شب خجسته پدیدار گشت و عظایم جلال و لطایف جمال مستور ربوبی در وجود زهره فاطمی تجلی نمود؛ وجه مقدس و منوّری که زلال معارف قرآنی و مظاهر دلربای عشق و زیبایی را در قلوب پاکدلان رحمانی عیان می‌سازد و تنها وجود پاک‌سیرت نبوی و محرمان مأمن ولایی، عارف شکوه و عظمت رحیمی و شاهد جمال جمیل بهشتی و سرمست از شراب طهور وجه فاطمی می‌باشند. امام صادق(ع) در تفسیر آیه شریفه ﴿اِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیلَةِ الْقَدْرِ﴾[9] فرمود: «اَللَّیلَةُ فاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللّهُ فَمَنْ عَرَفَ فاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِها فَقَدْ أَدْرَکَ اللَّیلَةَ؛[10] مراد از لیله، فاطمه است و منظور از قدر، اللّه می‌باشد. پس کسی که فاطمه را بشناسد، آن‌گونه که حق‌ّ شناختن او است، همانا لیلة القدر را درک کرده است.»
حدیث قدسی «وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکُما»[11] گواه روشنی بر این حقیقت متعالی است که چنانچه حرارت عشق نورانی و وجود بهشتی فاطمه زهرا(س) زیبایی‌بخش سیرت نبوی گردید، نهاد ولایی علی مرتضی(ع) نیز در پرتو عشق و شیدایی بدین فرشته انسیه رحیمی به صراحت «أَنَا وَجْهُ اللّهِ تَعالی فِی السَّمواتِ؛[12] من وجه خدای متعال در آسمان‌‌ها هستم.» به مقام زیبنده وجه و منزلت رفیع ﴿وَ هُوَ اللَّطیفُ الْخَبیرِ﴾[13] بار یافت تا از رهگذر لطافت رحمانی، به بیان روایی «أَنَا …لِسانُ اللّهِ النّاطِقِ؛[14] من …زبان گویای خدا هستم.» رازگشای اسرار لاهوتی و جلوه‌گر معارف لطیف آسمانی باشد؛ چنان‌که خود همواره می‌فرمود: «سَلُونی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونی فَاِنّی بِطُرُقِ السَّماء أَخْبَرُ مِنْکمْ بِطُرُقِ الْأَرْضِ؛[15] بپرسید از من قبل از آنکه مرا از دست بدهید؛ زیرا من به راه‌‌‌های آسمان آگاه‌ترم تا شما به راه‌‌‌های زمین.»
بدین ترتیب، وجه آسمانی مولای عارفان، امیر مؤمنان(ع)، قدسیان حریم قرب را کعبه آمال گشته و مقربین فردوس برین به دلالت «أَنَا قائِدُ السّابِقینَ؛[16] من پیشوای سبقت‌گیرندگان هستم.» پروانه‌وار به طواف وجه لطیفش پرداخته، رشته عشق و اشتیاق خود را بر حلقه ولایت او می‌افکنند که فرمود: «أَنَا صِراطُ اللّهِ الْمُسْتَقیمُ وَ عُرْوَتُهُ الْوُثْقَی الَّتی لَا انْفِصامَ لَها؛[17] من صراط مستقیم الهی و دستگیره محکم او هستم که جدایی برای آن نیست.» و این‌گونه، دلدادگان ولایت در محرم‌سرای قدس ربوبی، باده‌نوش کوثر عشق و شهود گشته، به جمال دلربای فاطمی نایل می‌شوند.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. سوره فجر، آیه 29: «پس داخل شو در بندگان من!»
[2]. همان، آیه 30: «و داخل شو در بهشت من!»
[3]. سوره واقعه، آیه 88 ـ 89.
[4]. منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص 1056.
[5]. التفسیر الکبیر، فخر رازی، ج 31، ص 85، امام صادق(ع).
[6]. إعلام الوری بأعلام الهدی، فضل ابن حسن طبرسی، ص 8، از رسول اکرم(ص).
[7]. ر.ک: سوره احزاب، آیه 56.
[8]. بحار الانوار، محمدباقر مجلسی، ج 43، ص 65، ح 58، از امام صادق(ع).
[9]. سوره قدر، آیه 1: «همانا ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.»
[10]. تفسیر فرات کوفی، ابوالقاسم فرات ابن ابراهیم ابن فرات کوفی، ص 581.
[11]. علم الیقین، فیض کاشانی، ج 1، ص 381، حدیث قدسی: «و اگر فاطمه نبود، شما دو تن (محمد و علی) را نمی‌آفریدم.»
[12]. الفضائل، ابوالفضل شاذان ابن جبرئیل قمی، ص 83.
[13]. سوره ملک، آیه 14: «و او لطیف باخبر است.»
[14]. التوحید، شیخ صدوق، ص 164، ب 22، ح 1، امام علی (ع): «أَنَا عِلْمُ اللهِ وَ أَنَا قَلْبُ اللهِ الْواعِی وَ لِسانُ اللهِ النّاطِقِ وَ عَیْنُ اللهِ النّاظِرَةِ وَ أَنَا جَنْبُ اللهِ وَ أَنَا یَدُ الله؛ من علم خدا و من قلب [گسترده و] هوشیار خدا و زبان گویای خدا و چشم نظاره‌گر خدا و من پهلوی خدا و من دست خدا هستم.»
[15]. غررالحکم و دررالکلم، عبدالواحد ابن محمد تمیمی آمدی، ص 119، ح 2081.
[16]. الفضائل، ابوالفضل شاذان ابن جبرئیل قمی، ص 83.
[17]. بحار الانوار، محمدباقر مجلسی، ج 8، ص 70، ح 19.
