از منظر کلی، گوهر رحیمی زن تنها در پرتو حفظ و صیانت مرد مؤمن و آگاه به حقایق اسماءاللّه است که از گزند ناسوتی نامحرمان و از تیررس شیطانی ﴿فَیطْمَعَ الَّذی فی قَلْبِه ِمَرَضٌ﴾[1] مصون میماند و کشتزار حاصلخیز زن، به وسیله نگهداری عارفانه مرد مؤمن است که ثمرات ملکوتی و گلهای بهشتی را حاصل میدهد و به دلالت حدیث نبوی «أَلْمَرْءُ عَلی دینِ خَلیلِه؛[2] آدمی بر دین دوست صادق خود میباشد.» در سایه توجه و هدایت انسان کامل است که سفینه وجود زن و مرد مؤمن پس از طی امواج پرتلاطم کمال به جزیره خضرای ولایت و معنویت نایل میگردد و به ساحل امن عفاف و ایمان توفیق مییابد.
در مقام تمثیل، زن پاکدامن و مؤمن همانند آب زلالی است که به موجب حفظ و نگهداری مرد مؤمن از آلودگی و نفسانیت مصون مانده و بسان چشمه صاف و گوارایی است که در حریم کوهسار چنین مردی از گزند هر ناپاکی محفوظ است. از اینرو، مردان پاکدل و مؤمنان راسخ در پرتو توجهات ربوبی انسان کامل تنها از زمزم پاکی مینوشند که طراوت بهشت را در فضای جانشان پراکنده مینماید و به اشاره قرآنی ﴿الطَّیباتُ لِلطَّیبینَ وَ الطَّیبُونَ لِلطَّیباتِ﴾[3] هرگز کام تشنه قلب سلیمشان را به آبهای آلوده، تر نمیسازند.
اما مردان غفلتپیشهای که هیچ بهرهای از نور هدایت انسان کامل ندارند، ضمیر تاریکشان در اسارت شهوات گرفتار آمده، به بیان ﴿اَلْخَبیثاتُ لِلْخَبیثینَ وَ الْخَبیثُونَ لِلْخَبیثاتِ﴾[4] همانند حیوانات و حشرات موذی از هر آب آلودهای مینوشند و به جای بهرمندی از چشمهسار پاک و پیراسته از غبار خاک، از مردابهای نفسانی زنان دنیاطلب نوشیده و از پلیدیها و تیرگیهای زنان بدسرشت میچشند؛ چه اینکه زن، تا زمانی که در حصار امن خانه خویش و در حریم تعلیم و تربیت ربّانی مرد الهی قرار دارد، همچون کوثر زلال بهشتی است که بساط سرسبز جنت نعیم را در عرصه وجود گسترانده و ثمرههای ملکوتی را برای اجتماع انسانی به ارمغان میآورد،[5] ولی آندم که از مأمن حجاب و عفاف و از مأوای پوشش و پاکدامنی قدم بیرون میگذارد، بسان برکه عفن و مرداب فاسدی خواهد شد که با تمایلات نفسانی نامحرمان ناسوتی، تیره و تار گشته و تنها شایسته حیوانصفتان و زشتسیرتانی گردیده که از هر پلیدی و ناپاکی مینوشند؛ چنانکه امیر مؤمنان، علی(ع) خطاب به مردان اهل کوفه میفرماید: «آیا حیا نمیکنید و به غیرت نمیآیید از اینکه زنان شما به طرف بازارها بیرون میروند و با افراد لاابالی برخورد میکنند!»[6]
اگر طنین آسمانی وحی، زنان پیامبر(ص) را از حضور در عرصه غبارآلود جامعه و برخورد با نامحرمان و بیماردلان بر حذر میدارد و آنان را بدین گلبانگ قرآنی مخاطب میسازد که: ﴿وَ قَرْنَ فی بُیوتِکنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیةِ الْأُولی﴾؛[7] «و در خانههای خود بمانید و همچون دوران جاهلیت نخستین، زینت خود را ظاهر نسازید.» بدان جهت است که اراده ربوبی خداوند رحمان بر پاکی و صفای اهل بیت رسول اکرم(ص) تعلق گرفته است؛ چنانکه فرمود: ﴿إنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکمْ تَطْهیراً﴾؛[8] «همانا خداوند اراده نمود که پلیدی را از شما اهل بیت دور سازد و از هر عیب شما را منزه گرداند.» تا اینکه بهترین اسوههای تقوا و طهارت و الگوهای کامل عفت و نجابت را بر اهل ایمان و پیروان خاص ایشان عرضه نماید.
خوشا مؤمنان پاکسرشت و عارفان اهل بصیرت که به هدایت قرآنی ﴿لا تُمْسِکوا بِعِصَمِ الْکوافِرِ﴾[9] هرگز دست به حلقه محبت زنان بدطینت ننهاده و تنها از آبهای صاف و شفافی مینوشند که مریموار در حریم امن پاکدامنی و عفاف سکنا گزیدهاند و فاطمهگونه در حریم ولایت و معنویت تربیت یافتهاند و در اعماق دریای توحید موحدان رحمانی و در ژرفای بحر تجرید اولیای الهی، از منظر اسیران سراچه خاک و محرومان از حقایق افلاک حفظ شدهاند.
پینوشتها:
[1]. سوره احزاب، آیه 32: «پس کسی که در دلش مرض است، به شما طمع میورزد.»
[2]. مجموعه ورّام، ابوالفتح محمد ابن علی ابن عثمان کراجکی طرابلسی، ج 2، ص 162، الکافی، محمد ابن یعقوب کلینی، ج 2، ص 375.
[3]. سوره نور، آیه 26: «زنان پاک برای مردان پاک، و مردان پاک برای زنان پاکاند.»
[4]. همان: «زنان پلید برای مردان پلید، و مردان آلوده برای زنان آلودهاند.»
[5]. بحار الانوار، محمدباقر مجلسی، ج 43، ص 92: «سَأَلَ رَسُولُ الله(ص) اَصْحابَه عَنِ الْمَرْاَةِ ما هِیَ؟ قالوُا: عُوْرَةً. قالَ: فَمَتی تَکوُنُ اَدْنی مِنْ رَبِّها؟ فَلَمْ یَدْروُا. فَلَمّا سَمِعَتْ فاطِمَةُ ذلِکَ، قالَتْ: اَدْنی ما تَکُونُ مِنْ رَبِّها اَنْ تَلْزِمَ قَعْرَ بَیْتِها؛ رسول اکرم(ص) از اصحابش در مورد زن پرسید که او چگونه موجودی است؟ اصحاب پاسخ دادند: عورت است ]که باید آن را پوشاند[. سپس رسول خدا(ص) پرسیدند: چه هنگام زن به خدا نزدیکتر است؟ کسی جواب سؤال را ندانست. پس هنگامی که فاطمه(س) این سؤال را شنید، فرمود: نزدیکترین حالت زن نسبت به پروردگار خود، زمانی است که ملازم قعر خانه خود باشد.»
[6]. الكافی، محمد ابن یعقوب کلینی، ج 5، ص 537؛ وسائل الشیعه، محمد ابن حسن حرّ عاملی، ج 20، ص 235، ح 25521، امام علی(ع): «اَما تَسْتَحْیونَ وَ لاتَغاروُنَ نِسائُكُمْ یخْرُجْنَ اِلَی الْأسْواقِ وَ یزاحِمْنَ الْعُلُجَ.»
[7]. سوره احزاب، آیه 33.
[8]. همان.
[9]. سوره ممتحنه، آیه 10: «به علاقههای زنان كافر چنگ نزنید.»